Groots uitgelicht

Stap dit voorjaar in de geweven wereld van Magdalena Abakanowicz (1930-2017). Een van de grootste kunstenaars van de vorige eeuw. Ze verwierf wereldwijd faam met haar sculpturen, sneed onderwerpen aan die tot op de dag van vandaag actueel zijn en liet een indrukwekkend oeuvre na dat nog altijd veel kunstenaars inspireert.

Deze Poolse kunstenaar, een pionier in de installatiekunst, heeft de kunstwereld voorgoed veranderd. Ze wordt de godmother van de installatiekunst genoemd, die het werken met textiel tot kunstvorm verhief. Hoewel haar naam nog niet bij iedereen bekend is, krijg je dit voorjaar in Brabant dè kans om daar verandering in te brengen. Haar baanbrekende werk, dat de grenzen van traditionele kunstvormen verlegde, is in een gezamenlijke tentoonstelling te zien in het TextielMuseum in Tilburg, het Noordbrabants Museum en het Provinciehuis in 's-Hertogenbosch.

Het werk van Magdalena Abakanowicz was in Nederland nog niet eerder op deze grote schaal te zien, maar Tate Modern organiseerde in 2022 een solotentoonstelling en musea als het MoMa en Tate hebben haar werk in de collectie. Door deze unieke samenwerking is het nu mogelijk om Abakanowicz ook in ons land het podium te geven dat zij verdient.

Ze creëerde haar eigen 'Abakans'

In de jaren '60, '70 en '80 van de vorige eeuw was Magdalena Abakanowicz internationaal bekend en geliefd. Ze was een van de eerste kunstenaars die het traditionele wandkleed, dat in de jaren '50 en '60 populair werd, los van de wand als een driedimensionaal object in de ruimte plaatste. Er ontstonden abstracte monumentale vormen - vaak metershoog - die zo vernieuwend waren dat er nog geen goede omschrijving voor bestond. Ze werden vernoemd naar de kunstenaar; 'Abakans'. Abakanowicz creëerde installatiekunst in een tijd dat dit nog niet bestond. Met haar indrukwekkende en veelzijdige werk heeft ze de koers van de moderne en hedendaagse kunst ingrijpend veranderd.

Ze maakte haar grootste werk ter wereld in Brabant

In Nederland kun je het monumentale karakter van het oeuvre van Abakanowicz het beste ervaren in het Provinciehuis in 's-Hertogenbosch. Hier is haar grootste werk ter wereld te vinden: Bois le Duc (1970-1971). Het is een driedimensionale installatie van 19 geweven banen van ruim 7 meter hoogte en 22 meter breed. Het werk is site-specifiek (op locatie) in opdracht gemaakt voor de Bois le Duc-zaal. Architect Maaskant was getroffen door het werk van Abakanowicz dat hij op de Biënnales in Lausanne had leren kennen. De zaal is een niet-publieke ruimte, maar tijdens de gezamenlijke tentoonstelling is een bijzondere programmering ontwikkeld waarbij het werk wordt toegelicht en breder toegankelijk wordt gemaakt. Onder andere met rondleidingen, een film en een internationaal symposium. Op de websites van de twee musea vind je de activiteiten.

Haar activisme is nog steeds actueel

Het werk van Abakanowicz is gemaakt in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog en de Russische onderdrukking die hierop volgde in grote delen van Oost-Europa. Opnieuw leven we in een tijd waarin de vroegere strijd tussen Oost en West oplaait en tegen deze achtergrond bekijken we haar werk opnieuw. In 1971 was Magdalena te gast bij de Club van Rome. Hier werden voorspellingen gedaan over klimaatverandering, die een diepe indruk op haar maakten. Ze besloot zich voortaan te richten op het herstel van de mens én de natuur. In haar tijd was er een atoombom en een maanlanding voor nodig om in te zien hoe kwetsbaar onze leefomgeving is.